Grzybobranie

W bezpośrednim sąsiedztwie Stajni Leźno leżą lasy  które zasięgiem obejmują tereny w trzech województwach. Są na skalę krajową unikatowych ekosystemem. Wyróżnia je zróżnicowany teren polodowcowy, pagórkowaty oraz zmienne rodzaje gruntu i gatunków drzew z przewagą drzew liściastych. Lasy liściaste powodujące zacienienie podłoża i wilgoć, sprzyjają rozwojowi licznych gatunków grzybów mających zróżnicowane wymagania środowiskowe.  Jest to idealne miejsce do ich występowania. Natomiast  w odległości 10 km od Stajni Leźno przy miejscowościach Czarny Bryńsk, Bryńsk Kolonia czy Bryńsk Szlachecki zaczynają się bory sosnowe – królestwo prawdziwków i podgrzybków. Takie wyjątkowe zróżnicowane środowisko umożliwiające zbieranie ulubionych gatunków, jest istnym rajem dla doświadczonych i początkujących grzybiarzy.

Kiedy szukać grzybów

Pierwsze okazy grzybów zaczynają wyrastać wiosną, nie są one jednak liczne. Na początku lata, w czerwcu i lipcu, jeśli nie jest zbyt sucho, zaczynają wyrastać kurki i gołąbki. Zwykle w drugiej połowie lata, w sierpniu i na początku września  grzyby wyrastają jedynie po większych opadach deszczu lub w wilgotnych siedliskach. Jesienny masowy wysyp grzybów zaczyna się w połowie lub w końcu września i trwa do pierwszych przymrozków. Późną jesienią i w okresach bezmroźnych  zim można spotkać nieliczne, charakterystyczne dla tej pory roku, gatunki grzybów.

Najpopularniejsze gatunki występujące w naszych lasach

Opis najpopularniejszych grzybów

  • Borowik szlachetny – ma duży, mięsisty kapelusz. Kapelusz brązowy, spód kapelusza lekko żółty. Najbardziej ceniony ze względu na smak i zapach.
  • Podgrzybek brunatny – duży, ciemnobrązowy kapelusz, który od spodu ma żółtawy odcień. Ma dość gruby, walcowaty trzon.
  • Maślak zwyczajny – kapelusz brązowy, szeroki pokryty lepką skórką. Trzon grzyba jest niski i jasnożółty.
  • Koźlarz czerwony – ma pomarańczowy i gładki kapelusz, a od spodu lekko szary. Trzon grzyba jest biały w brązowe łuski.
  • Kurka  (Pieprznik jadalny) – żółty kapelusz, czasem jasnopomarańczowy. Starsze mają kształt lejkowaty i postrzępione brzegi kapelusza, u młodych jest on podwinięty.
  • Opieńka miodowa – ma żółtawobrązowy, płaski kapelusz pokryty niewielkimi, nieco ciemniejszymi, lekko odstającymi łuseczkami. Należy do grzybów blaszkowych. Trzon jest smukły, w kolorze miodowym z białawym pierścieniem.
  • Mleczaj rydz – kapelusz wklęsły lub lejkowaty, pomarańczowy z ciemnymi smugami.
  • Gąska zielonka – ma kapelusz barwy żółtozielonej lub brązowozielonej, osadzony jest na wygiętym krótkim trzonie.
  • Kania – ma duży jasny kapelusz z ciemnymi, lekko brązowymi łuseczkami na górnej powierzchni, osadzony na długim, wewnątrz pustym trzonie z luźnym ruchomym pierścieniem.

Gdzie szukać?

Duże znaczenie dla powodzenia naszych zbiorów ma znalezienie odpowiedniego miejsca. Występowanie większości jadalnych grzybów związane jest z występowaniem określonych gatunków drzew, dlatego też typ lasu jest dla nas bardzo ważną informacją. Ważnym czynnikiem jest także typ gleby, np. maślaków i gąsek należy szukać na piaszczystych podłożach, z kolei borowik  preferuje kwaśną glebę, a podgrzybki gleby piaszczyste i podmokłe. Bardzo dobre warunki stwarzają nasze lasy liściaste, w których obficie występują dęby lub buki. Wiele gatunków takich jak kanie i rydze rośnie także na skrajach lasu i polanach, część również na łąkach,  przykładem są pieczarki i kanie. Natomiast w lasach sosnowych możemy znaleźć: prawdziwki, podgrzybki, maślaki, kurki, gąski.

 

Drzewa i grzyby. Jakie grzyby rosną pod jakimi drzewami?

Generalnie można przyjąć że w naszym reginie rosną:

  • Pod sosnami – maślak, rydz, podgrzybek
  • Pod modrzewiami – maślak
  • Pod osikami – koźlarz czerwony
  • Pod brzozami – koźlarz babka, koźlarz pomarańczowożółty
  • Pod bukami i dębami – borowik żółtobrązowy
  • Pod bukami – borowik
  • Pod grabami – koźlarz grabowy
  • Pod dębami – borowik szlachetny
  • Pod świerkami – podgrzybek, maślak, kania czerwieniejąca

Jak bezpiecznie zbierać grzyby

Podstawową zasadą jest zbieranie tylko i wyłącznie  grzybów, które dobrze znamy. Nie należy zbierać osobników zbyt młodych, bo to utrudnia określenie gatunku oraz zbyt starych, które z kolei mogą być toksyczne. Jeżeli nie jesteśmy pewni, czy  znaleziony  grzyb jest jadalny, to lepiej go nie zbierać. Powinniśmy zbierać tylko te grzyby, które dokładnie znamy. Przy zbieraniu grzybów w wypadku wątpliwości, po powrocie do domu należy posłużyć się atlasem czy opinią specjalisty. 

Bezpłatnych porad na temat zebranych w lesie grzybów udzielają wszystkie terenowe stacje sanitarno-epidemiologiczne, które znajdują się w każdym powiatowym mieście. Prowadzą one także rejestry grzyboznawców, którzy udzielają porad.

Co robić w wypadku wystąpienia nudności i wymiotów po zjedzeniu grzybów

W przypadku wystąpienia, po spożyciu grzybów nudności, bólów brzucha, biegunki, czy podwyższonej temperatury, należy wywołać wymioty i jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Wezwany w porę może uratować życie. Nie należy lekceważyć takich objawów. Trzeba też pamiętać, że przy zatruciach muchomorem sromotnikowym występuje faza pozornej poprawy, później stan chorego gwałtownie się pogarsza.

Czy wszędzie i wszystkie grzyby w lesie można zbierać bez ograniczeń?

Grzyby w polskich lasach można zbierać bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów i w zasadzie bez ograniczeń, ale są pewne wyjątki.

 

Zabrania się zbioru grzybów :

  • W częściach lasów gdzie jest stały zakaz wstępu:  na uprawach do 4 m. wysokości,
  • W  drzewostanach nasiennych powierzchniach doświadczalnych,
  • W ostojach zwierzyny.
  • Nie wolno ich także zbierać na obszarach chronionych: w rezerwatach i parkach narodowych.
  • Na terenach  wojskowych.

Kara grozi za:

  • Zniszczenie ściółki ( kopanie i rozdeptywanie) grzybów niejadalnych, od 100 zł do nawet 1 tys.zł.   
  • Wjazd do lasu –  mandat w wysokości 1 tys. zł.
  • Zbieranie grzybów znajdujących się pod ochroną  grozi kara od 1 tys. do nawet 5 tys. zł, 

Na liście grzybów zagrożonych w Polsce znajdują się 52 gatunki . Aż 960 gatunki znajdują się na tzw. polskiej czerwonej liście, czyli liście grzybów rzadkich i wymierających.

Wykręcanie czy ścinanie grzybów

Wielu zastanawia się czy lepsze dla środowiska jest wykręcanie z ziemi  czy też wycięcie grzyba tuż przy ziemi. W rzeczywistości te dwa sposoby są dobre, choć wykręcenie całego grzyba i przykrycie dołka ziemią powoduje, że nie wysycha grzybnia.

Na zbieranie grzybów do lasu  zbieramy ze sobą:

  • Wiklinowy kosz lub inne sztywne naczynie, plastikowe torby się nie nadają z oczywistych względów.
  • Scyzoryk lub mały nóż.
  • Termos z herbatą i kanapki. Jeśli planujemy dłuższą wyprawę, mogą się przydać.
  • Atlas grzybów.
  • Kompas lub jego nowoczesny odpowiednik – GPS.Ważne zwłaszcza w naszych lasach, gdzie nie ma prostych dróg i łatwo zabłądzić.
  • Telefon komórkowy z naładowaną baterią i numerem telefonu gospodarzy.
  • Dobre rady od gospodarzy gdzie można znaleźć najlepsze grzyby i jak nie zabłądzić.

 Przykazania mądrego grzybiarza

Jeżeli posiadasz już wszystkie niezbędne rzeczy musisz zapoznać się z podstawowymi zasadami zbierania grzybów. Tą część przeczytaj bardzo dokładnie i najlepiej kilka razy!

  •    Zbieraj grzyby tylko takie, do których masz 100% pewność.
  •    Jeżeli jakikolwiek grzyb budzi wątpliwości, sprawdź w atlasie grzybów i sanepidzie .
  •    W przypadku nieznanych grzybów zacznij je zbierać pod kierunkiem doświadczonego zbieracza.
  •    Nie należy zbierać grzybów zbyt młodych i nierozwiniętych, ponieważ mogą jeszcze nie mieć wszystkich cech niezbędnych do ich jednoznacznej identyfikacji. 
  •    Należy delikatnie wykręcić grzyb, a następnie przykryć pozostałą grzybnię ziemią, w ten sposób nie dopuścimy do jej wyschnięcia. Przy takim postępowaniu istnieje duża szansa, że niedługo pojawi się w tym miejscu nowy owocnik.
  •    Po wstępnym oczyszczeniu umieszczać grzyby w koszu trzonkami do góry.
  •    Gdy znajdziesz pojedynczego owocnika, warto rozejrzeć się dookoła (nie wszystko widać na pierwszy rzut oka).
  •    Sprawdzanie stopnia jadalności grzybów za pomocą srebrnej łyżki lub cebuli należy do średniowiecznych przesądów.  
  •    Uwaga! Fakt, że na grzybie żeruje np. ślimak nie świadczy o tym, że grzyb jest jadalny. To, że na ślimaka trucizna nie działa wcale nie znaczy, że nie zadziała  na nas.  
  •    Lepiej zrezygnować też z metody „na smak”. Między bajki należy włożyć opinię, że gatunki trujące mają piekący smak. Muchomor sromotnikowy zwany „leśną śmiercią” ma słodki i przyjemny smak!

Na koniec kilka słów o tym, jak powinieneś zachować się w lesie…

ZASADY PORUSZANIA SIĘ W LESIE