Grzybobranie
W bezpośrednim sąsiedztwie Stajni Leźno leżą lasy które zasięgiem obejmują tereny w trzech województwach. Są na skalę krajową unikatowych ekosystemem. Wyróżnia je zróżnicowany teren polodowcowy, pagórkowaty oraz zmienne rodzaje gruntu i gatunków drzew z przewagą drzew liściastych. Lasy liściaste powodujące zacienienie podłoża i wilgoć, sprzyjają rozwojowi licznych gatunków grzybów mających zróżnicowane wymagania środowiskowe. Jest to idealne miejsce do ich występowania. Natomiast w odległości 10 km od Stajni Leźno przy miejscowościach Czarny Bryńsk, Bryńsk Kolonia czy Bryńsk Szlachecki zaczynają się bory sosnowe – królestwo prawdziwków i podgrzybków. Takie wyjątkowe zróżnicowane środowisko umożliwiające zbieranie ulubionych gatunków, jest istnym rajem dla doświadczonych i początkujących grzybiarzy.
Kiedy szukać grzybów
Pierwsze okazy grzybów zaczynają wyrastać wiosną, nie są one jednak liczne. Na początku lata, w czerwcu i lipcu, jeśli nie jest zbyt sucho, zaczynają wyrastać kurki i gołąbki. Zwykle w drugiej połowie lata, w sierpniu i na początku września grzyby wyrastają jedynie po większych opadach deszczu lub w wilgotnych siedliskach. Jesienny masowy wysyp grzybów zaczyna się w połowie lub w końcu września i trwa do pierwszych przymrozków. Późną jesienią i w okresach bezmroźnych zim można spotkać nieliczne, charakterystyczne dla tej pory roku, gatunki grzybów.
Najpopularniejsze gatunki występujące w naszych lasach
Opis najpopularniejszych grzybów
- Borowik szlachetny – ma duży, mięsisty kapelusz. Kapelusz brązowy, spód kapelusza lekko żółty. Najbardziej ceniony ze względu na smak i zapach.
- Podgrzybek brunatny – duży, ciemnobrązowy kapelusz, który od spodu ma żółtawy odcień. Ma dość gruby, walcowaty trzon.
- Maślak zwyczajny – kapelusz brązowy, szeroki pokryty lepką skórką. Trzon grzyba jest niski i jasnożółty.
- Koźlarz czerwony – ma pomarańczowy i gładki kapelusz, a od spodu lekko szary. Trzon grzyba jest biały w brązowe łuski.
- Kurka (Pieprznik jadalny) – żółty kapelusz, czasem jasnopomarańczowy. Starsze mają kształt lejkowaty i postrzępione brzegi kapelusza, u młodych jest on podwinięty.
- Opieńka miodowa – ma żółtawobrązowy, płaski kapelusz pokryty niewielkimi, nieco ciemniejszymi, lekko odstającymi łuseczkami. Należy do grzybów blaszkowych. Trzon jest smukły, w kolorze miodowym z białawym pierścieniem.
- Mleczaj rydz – kapelusz wklęsły lub lejkowaty, pomarańczowy z ciemnymi smugami.
- Gąska zielonka – ma kapelusz barwy żółtozielonej lub brązowozielonej, osadzony jest na wygiętym krótkim trzonie.
- Kania – ma duży jasny kapelusz z ciemnymi, lekko brązowymi łuseczkami na górnej powierzchni, osadzony na długim, wewnątrz pustym trzonie z luźnym ruchomym pierścieniem.
Gdzie szukać?
Duże znaczenie dla powodzenia naszych zbiorów ma znalezienie odpowiedniego miejsca. Występowanie większości jadalnych grzybów związane jest z występowaniem określonych gatunków drzew, dlatego też typ lasu jest dla nas bardzo ważną informacją. Ważnym czynnikiem jest także typ gleby, np. maślaków i gąsek należy szukać na piaszczystych podłożach, z kolei borowik preferuje kwaśną glebę, a podgrzybki gleby piaszczyste i podmokłe. Bardzo dobre warunki stwarzają nasze lasy liściaste, w których obficie występują dęby lub buki. Wiele gatunków takich jak kanie i rydze rośnie także na skrajach lasu i polanach, część również na łąkach, przykładem są pieczarki i kanie. Natomiast w lasach sosnowych możemy znaleźć: prawdziwki, podgrzybki, maślaki, kurki, gąski.
Drzewa i grzyby. Jakie grzyby rosną pod jakimi drzewami?
Generalnie można przyjąć że w naszym reginie rosną:
- Pod sosnami – maślak, rydz, podgrzybek
- Pod modrzewiami – maślak
- Pod osikami – koźlarz czerwony
- Pod brzozami – koźlarz babka, koźlarz pomarańczowożółty
- Pod bukami i dębami – borowik żółtobrązowy
- Pod bukami – borowik
- Pod grabami – koźlarz grabowy
- Pod dębami – borowik szlachetny
- Pod świerkami – podgrzybek, maślak, kania czerwieniejąca
Jak bezpiecznie zbierać grzyby
Podstawową zasadą jest zbieranie tylko i wyłącznie grzybów, które dobrze znamy. Nie należy zbierać osobników zbyt młodych, bo to utrudnia określenie gatunku oraz zbyt starych, które z kolei mogą być toksyczne. Jeżeli nie jesteśmy pewni, czy znaleziony grzyb jest jadalny, to lepiej go nie zbierać. Powinniśmy zbierać tylko te grzyby, które dokładnie znamy. Przy zbieraniu grzybów w wypadku wątpliwości, po powrocie do domu należy posłużyć się atlasem czy opinią specjalisty.
Bezpłatnych porad na temat zebranych w lesie grzybów udzielają wszystkie terenowe stacje sanitarno-epidemiologiczne, które znajdują się w każdym powiatowym mieście. Prowadzą one także rejestry grzyboznawców, którzy udzielają porad.
Co robić w wypadku wystąpienia nudności i wymiotów po zjedzeniu grzybów
W przypadku wystąpienia, po spożyciu grzybów nudności, bólów brzucha, biegunki, czy podwyższonej temperatury, należy wywołać wymioty i jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Wezwany w porę może uratować życie. Nie należy lekceważyć takich objawów. Trzeba też pamiętać, że przy zatruciach muchomorem sromotnikowym występuje faza pozornej poprawy, później stan chorego gwałtownie się pogarsza.
Czy wszędzie i wszystkie grzyby w lesie można zbierać bez ograniczeń?
Grzyby w polskich lasach można zbierać bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów i w zasadzie bez ograniczeń, ale są pewne wyjątki.
Zabrania się zbioru grzybów :
- W częściach lasów gdzie jest stały zakaz wstępu: na uprawach do 4 m. wysokości,
- W drzewostanach nasiennych powierzchniach doświadczalnych,
- W ostojach zwierzyny.
- Nie wolno ich także zbierać na obszarach chronionych: w rezerwatach i parkach narodowych.
- Na terenach wojskowych.
Kara grozi za:
- Zniszczenie ściółki ( kopanie i rozdeptywanie) grzybów niejadalnych, od 100 zł do nawet 1 tys.zł.
- Wjazd do lasu – mandat w wysokości 1 tys. zł.
- Zbieranie grzybów znajdujących się pod ochroną grozi kara od 1 tys. do nawet 5 tys. zł,
Na liście grzybów zagrożonych w Polsce znajdują się 52 gatunki . Aż 960 gatunki znajdują się na tzw. polskiej czerwonej liście, czyli liście grzybów rzadkich i wymierających.
Wykręcanie czy ścinanie grzybów
Wielu zastanawia się czy lepsze dla środowiska jest wykręcanie z ziemi czy też wycięcie grzyba tuż przy ziemi. W rzeczywistości te dwa sposoby są dobre, choć wykręcenie całego grzyba i przykrycie dołka ziemią powoduje, że nie wysycha grzybnia.
Na zbieranie grzybów do lasu zbieramy ze sobą:
- Wiklinowy kosz lub inne sztywne naczynie, plastikowe torby się nie nadają z oczywistych względów.
- Scyzoryk lub mały nóż.
- Termos z herbatą i kanapki. Jeśli planujemy dłuższą wyprawę, mogą się przydać.
- Atlas grzybów.
- Kompas lub jego nowoczesny odpowiednik – GPS.Ważne zwłaszcza w naszych lasach, gdzie nie ma prostych dróg i łatwo zabłądzić.
- Telefon komórkowy z naładowaną baterią i numerem telefonu gospodarzy.
- Dobre rady od gospodarzy gdzie można znaleźć najlepsze grzyby i jak nie zabłądzić.
Przykazania mądrego grzybiarza
Jeżeli posiadasz już wszystkie niezbędne rzeczy musisz zapoznać się z podstawowymi zasadami zbierania grzybów. Tą część przeczytaj bardzo dokładnie i najlepiej kilka razy!
- Zbieraj grzyby tylko takie, do których masz 100% pewność.
- Jeżeli jakikolwiek grzyb budzi wątpliwości, sprawdź w atlasie grzybów i sanepidzie .
- W przypadku nieznanych grzybów zacznij je zbierać pod kierunkiem doświadczonego zbieracza.
- Nie należy zbierać grzybów zbyt młodych i nierozwiniętych, ponieważ mogą jeszcze nie mieć wszystkich cech niezbędnych do ich jednoznacznej identyfikacji.
- Należy delikatnie wykręcić grzyb, a następnie przykryć pozostałą grzybnię ziemią, w ten sposób nie dopuścimy do jej wyschnięcia. Przy takim postępowaniu istnieje duża szansa, że niedługo pojawi się w tym miejscu nowy owocnik.
- Po wstępnym oczyszczeniu umieszczać grzyby w koszu trzonkami do góry.
- Gdy znajdziesz pojedynczego owocnika, warto rozejrzeć się dookoła (nie wszystko widać na pierwszy rzut oka).
- Sprawdzanie stopnia jadalności grzybów za pomocą srebrnej łyżki lub cebuli należy do średniowiecznych przesądów.
- Uwaga! Fakt, że na grzybie żeruje np. ślimak nie świadczy o tym, że grzyb jest jadalny. To, że na ślimaka trucizna nie działa wcale nie znaczy, że nie zadziała na nas.
- Lepiej zrezygnować też z metody „na smak”. Między bajki należy włożyć opinię, że gatunki trujące mają piekący smak. Muchomor sromotnikowy zwany „leśną śmiercią” ma słodki i przyjemny smak!