Grzybobranie

W bezpośrednim sąsiedztwie Stajni Leźno leżą lasy które zasięgiem obejmują tereny w trzech województwach. Są na skalę krajową unikatowych ekosystemem. Wyróżnia je zróżnicowany teren polodowcowy, pagórkowaty oraz zmienne rodzaje gruntu i gatunków drzew z przewagą drzew liściastych. Lasy liściaste powodujące zacienienie podłoża i wilgoć, sprzyjają rozwojowi licznych gatunków grzybów mających zróżnicowane wymagania środowiskowe. Jest to idealne miejsce do ich występowania. Natomiast w odległości 10 km od Stajni Leźno przy miejscowościach Czarny Bryńsk, Bryńsk Kolonia czy Bryńsk Szlachecki zaczynają się bory sosnowe – królestwo prawdziwków i podgrzybków. Takie wyjątkowe zróżnicowane środowisko umożliwiające zbieranie ulubionych gatunków, jest istnym rajem dla doświadczonych i początkujących grzybiarzy.

Kiedy szukać grzybów

Pierwsze okazy grzybów zaczynają wyrastać wiosną, nie są one jednak liczne. Na początku lata, w czerwcu i lipcu, jeśli nie jest zbyt sucho, zaczynają wyrastać kurki i gołąbki. Zwykle w drugiej połowie lata, w sierpniu i na początku września grzyby wyrastają jedynie po większych opadach deszczu lub w wilgotnych siedliskach. Jesienny masowy wysyp grzybów zaczyna się w połowie lub w końcu września i trwa do pierwszych przymrozków. Późną jesienią i w okresach bezmroźnych zim można spotkać nieliczne, charakterystyczne dla tej pory roku, gatunki grzybów.

Najpopularniejsze gatunki występujące w naszych lasach

Opis najpopularniejszych grzybów

Borowik szlachetny – ma duży, mięsisty kapelusz. Kapelusz brązowy, spód kapelusza lekko żółty. Najbardziej ceniony ze względu na smak i zapach.
Podgrzybek brunatny – duży, ciemnobrązowy kapelusz, który od spodu ma żółtawy odcień. Ma dość gruby, walcowaty trzon.
Maślak zwyczajny – kapelusz brązowy, szeroki pokryty lepką skórką. Trzon grzyba jest niski i jasnożółty.
Koźlarz czerwony – ma pomarańczowy i gładki kapelusz, a od spodu lekko szary. Trzon grzyba jest biały w brązowe łuski.
Kurka (Pieprznik jadalny) – żółty kapelusz, czasem jasnopomarańczowy. Starsze mają kształt lejkowaty i postrzępione brzegi kapelusza, u młodych jest on podwinięty.
Opieńka miodowa – ma żółtawobrązowy, płaski kapelusz pokryty niewielkimi, nieco ciemniejszymi, lekko odstającymi łuseczkami. Należy do grzybów blaszkowych. Trzon jest smukły, w kolorze miodowym z białawym pierścieniem.
Mleczaj rydz – kapelusz wklęsły lub lejkowaty, pomarańczowy z ciemnymi smugami.
Gąska zielonka – ma kapelusz barwy żółtozielonej lub brązowozielonej, osadzony jest na wygiętym krótkim trzonie.
Kania – ma duży jasny kapelusz z ciemnymi, lekko brązowymi łuseczkami na górnej powierzchni, osadzony na długim, wewnątrz pustym trzonie z luźnym ruchomym pierścieniem.

Gdzie szukać?

Duże znaczenie dla powodzenia naszych zbiorów ma znalezienie odpowiedniego miejsca. Występowanie większości jadalnych grzybów związane jest z występowaniem określonych gatunków drzew, dlatego też typ lasu jest dla nas bardzo ważną informacją. Ważnym czynnikiem jest także typ gleby, np. maślaków i gąsek należy szukać na piaszczystych podłożach, z kolei borowik preferuje kwaśną glebę, a podgrzybki gleby piaszczyste i podmokłe. Bardzo dobre warunki stwarzają nasze lasy liściaste, w których obficie występują dęby lub buki. Wiele gatunków takich jak kanie i rydze rośnie także na skrajach lasu i polanach, część również na łąkach, przykładem są pieczarki i kanie. Natomiast w lasach sosnowych możemy znaleźć: prawdziwki, podgrzybki, maślaki, kurki, gąski.

Drzewa i grzyby. Jakie grzyby rosną pod jakimi drzewami?

Generalnie można przyjąć że w naszym reginie rosną:

Pod sosnami – maślak, rydz, podgrzybek
Pod modrzewiami – maślak
Pod osikami – koźlarz czerwony
Pod brzozami – koźlarz babka, koźlarz pomarańczowożółty
Pod bukami i dębami – borowik żółtobrązowy
Pod bukami – borowik
Pod grabami – koźlarz grabowy
Pod dębami – borowik szlachetny
Pod świerkami – podgrzybek, maślak, kania czerwieniejąca

Jak bezpiecznie zbierać grzyby

Podstawową zasadą jest zbieranie tylko i wyłącznie grzybów, które dobrze znamy. Nie należy zbierać osobników zbyt młodych, bo to utrudnia określenie gatunku oraz zbyt starych, które z kolei mogą być toksyczne. Jeżeli nie jesteśmy pewni, czy znaleziony grzyb jest jadalny, to lepiej go nie zbierać. Powinniśmy zbierać tylko te grzyby, które dokładnie znamy. Przy zbieraniu grzybów w wypadku wątpliwości, po powrocie do domu należy posłużyć się atlasem czy opinią specjalisty.

Bezpłatnych porad na temat zebranych w lesie grzybów udzielają wszystkie terenowe stacje sanitarno-epidemiologiczne, które znajdują się w każdym powiatowym mieście. Prowadzą one także rejestry grzyboznawców, którzy udzielają porad.

Co robić w wypadku wystąpienia nudności i wymiotów po zjedzeniu grzybów

W przypadku wystąpienia, po spożyciu grzybów nudności, bólów brzucha, biegunki, czy podwyższonej temperatury, należy wywołać wymioty i jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Wezwany w porę może uratować życie. Nie należy lekceważyć takich objawów. Trzeba też pamiętać, że przy zatruciach muchomorem sromotnikowym występuje faza pozornej poprawy, później stan chorego gwałtownie się pogarsza.

Czy wszędzie i wszystkie grzyby w lesie można zbierać bez ograniczeń?

Grzyby w polskich lasach można zbierać bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów i w zasadzie bez ograniczeń, ale są pewne wyjątki.

Zabrania się zbioru grzybów :

W częściach lasów gdzie jest stały zakaz wstępu: na uprawach do 4 m. wysokości,
W drzewostanach nasiennych powierzchniach doświadczalnych,
W ostojach zwierzyny.
Nie wolno ich także zbierać na obszarach chronionych: w rezerwatach i parkach narodowych.
Na terenach wojskowych.

Kara grozi za:

Zniszczenie ściółki ( kopanie i rozdeptywanie) grzybów niejadalnych, od 100 zł do nawet 1 tys.zł.
Wjazd do lasu – mandat w wysokości 1 tys. zł.
Zbieranie grzybów znajdujących się pod ochroną grozi kara od 1 tys. do nawet 5 tys. zł,

Na liście grzybów zagrożonych w Polsce znajdują się 52 gatunki . Aż 960 gatunki znajdują się na tzw. polskiej czerwonej liście, czyli liście grzybów rzadkich i wymierających.

Wykręcanie czy ścinanie grzybów

Wielu zastanawia się czy lepsze dla środowiska jest wykręcanie z ziemi czy też wycięcie grzyba tuż przy ziemi. W rzeczywistości te dwa sposoby są dobre, choć wykręcenie całego grzyba i przykrycie dołka ziemią powoduje, że nie wysycha grzybnia.

Na zbieranie grzybów do lasu zbieramy ze sobą:

Wiklinowy kosz lub inne sztywne naczynie, plastikowe torby się nie nadają z oczywistych względów.
Scyzoryk lub mały nóż.
Termos z herbatą i kanapki. Jeśli planujemy dłuższą wyprawę, mogą się przydać.
Atlas grzybów.
Kompas lub jego nowoczesny odpowiednik – GPS.Ważne zwłaszcza w naszych lasach, gdzie nie ma prostych dróg i łatwo zabłądzić.
Telefon komórkowy z naładowaną baterią i numerem telefonu gospodarzy.
Dobre rady od gospodarzy gdzie można znaleźć najlepsze grzyby i jak nie zabłądzić.

Przykazania mądrego grzybiarza

Jeżeli posiadasz już wszystkie niezbędne rzeczy musisz zapoznać się z podstawowymi zasadami zbierania grzybów. Tą część przeczytaj bardzo dokładnie i najlepiej kilka razy!

Zbieraj grzyby tylko takie, do których masz 100% pewność.
Jeżeli jakikolwiek grzyb budzi wątpliwości, sprawdź w atlasie grzybów i sanepidzie .
W przypadku nieznanych grzybów zacznij je zbierać pod kierunkiem doświadczonego zbieracza.
Nie należy zbierać grzybów zbyt młodych i nierozwiniętych, ponieważ mogą jeszcze nie mieć wszystkich cech niezbędnych do ich jednoznacznej identyfikacji.
Należy delikatnie wykręcić grzyb, a następnie przykryć pozostałą grzybnię ziemią, w ten sposób nie dopuścimy do jej wyschnięcia. Przy takim postępowaniu istnieje duża szansa, że niedługo pojawi się w tym miejscu nowy owocnik.
Po wstępnym oczyszczeniu umieszczać grzyby w koszu trzonkami do góry.
Gdy znajdziesz pojedynczego owocnika, warto rozejrzeć się dookoła (nie wszystko widać na pierwszy rzut oka).
Sprawdzanie stopnia jadalności grzybów za pomocą srebrnej łyżki lub cebuli należy do średniowiecznych przesądów.
Uwaga! Fakt, że na grzybie żeruje np. ślimak nie świadczy o tym, że grzyb jest jadalny. To, że na ślimaka trucizna nie działa wcale nie znaczy, że nie zadziała na nas.
Lepiej zrezygnować też z metody „na smak”. Między bajki należy włożyć opinię, że gatunki trujące mają piekący smak. Muchomor sromotnikowy zwany „leśną śmiercią” ma słodki i przyjemny smak!